Duž egejske obale Turske vodi nas „održiva planinarska ruta“ – Efeler staza (Efeler Yolu) koju je prošle godine Green Destinations proglasio kao jednu od “100 najboljih priča zelenih destinacija”. Kao najnovija ruta koja spaja istoriju i prirodne ljepote, ova staza, duga 500 kilometara, počinje u Bornovi, u Izmiru, i vodi sve do Kuće Djevice Marije.
Staza povezuje sela i visoravni starim putevima i daje uvid u bogatu Efe kulturu ovog područja. Sa svojih 28 etapa, 27 glavnih i jednom alternativnom rutom, predstavlja pravi izazov za sve one koji vole prirodu i avanturu.
Sela koja čuvaju bogato naslijeđe
Efe su bile poštovane vođe turskih odmetnutih vojnika, poznatih kao ‘Zeybeki’, i imaju posebno mjesto u turskoj kulturi. Cijenjeni zbog svoje hrabrosti i vodstva, Efe se i danas poštuju, a Zeybek plesovi se izvode na posebnim svečanostima. Ovo područje, bogato kulturnim naslijeđem raznih civilizacija, od Hetita i Friga do Rimljana i Osmanlija, dodatno privlači posjetioce. Naslijeđe Efea, koji su igrali ključnu ulogu u odbrani Turske tokom Narodne borbe, utkano je u istorijsku tapiseriju ovog regiona, čineći ga privlačnim za sve koji žele istražiti bogatu i raznoliku prošlost Turske.
Staza Efeler počinje u selu Kavaklıdere u okrugu Bornova i vodi do visoravni Kiraz preko planina Nif i Bozdağlar. Ruta završava u Efezu-Selçuku, prelazeći planinski lanac Aydın sve do Kuće Djevice Marije na Bülbüldağı.
Hodajući je možeš preći za otprilike mjesec dana, a osmišljena je tako da planinari svakog dana mogu stići do jednog sela. Ruta prolazi kroz 28 sela, uključujući mnoga mala naselja koja su sačuvala i očuvala svoje drevne vrijednosti. U većini sela, uključujući Nazarköy, Bozdağ, Birgi, Beyköy i Şirince, drvena vrata na ulazima i izlazima pružaju korisne informacije za planinare.
Svako selo na ovoj stazi nudi posebna iskustva koja odgovaraju različitim interesima. Nazarköy, jedno od prvih mjesta na ovoj ruti, poznat je po svojim staklenim perlama protiv uroka (nazar boncukları), koje se koriste za odbijanje negativne energije. Birgi, koje je 2022. godine uvršteno među ‘Najbolja turistička sela’ prema Organizaciji Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO), predstavlja izvanredan muzej na otvorenom s više od 200 registrovanih spomenika. Neki od značajnih objekata u ovom selu su: Velika džamija (Aydınoğlu Mehmet Bey džamija) iz perioda anatolskih kneževina, vila Çakırağa, turbe imama Birgivija, vila Sandıkoğlu, džamija Dervişağa i turbe sultanije Şah.
Şirince, pretposljednja destinacija na Efeler stazi, idealno je mjesto za posjetiti tokom cijele godine, ali posebno je lijepo u vrijeme berbe. Tada se čuju zvona koja pozivaju na berbu i označavaju početak živahnog perioda u maslinicima i vinskim podrumima. Posjeti Şirince i posmatraj tradicionalne procese proizvodnje visokokvalitetnih maslinovih ulja i vina iz lokalnih vinograda te probaj poznata seoska voćna vina.
Efeler pasoš
Još jedno prijatno iznenađenje na Efeler stazi je „Pasoš Efeler staze“, koji planinari mogu nabaviti putem web stranice ili u prijateljskim ustanovama duž staze.
Učesnici mogu sakupiti pečate s prepoznatljivim lokalnim simbolom koji odražava identitet svakog sela koje posjećuju. Svaki ručno izrađeni pasoš ima jedinstveni serijski broj. Bonus: planinari koji sakupe sve pečate i potvrde završetak rute putem aplikacija za dijeljenje rute na zadnjoj stranici pasoša dobijaju poseban zlatni pečat Efeler staze.
