Ženska borba za ravnopravnost još treba mnogo napora, truda i zalaganja, kako bi se žene izjednačile u društvu i u mnogim oblastima sa muškarcima. Ovaj proces počeo je prije mnogo godina u manjim dimenzijama, ali žene koje su se u takvim teškim uslovima borile za ravnopravnost, a kroz nju i borbu za pristup obrazovanju, nauci i učenju, ostaće zauvijek zapamćene u istoriji. Prisjetimo se 5 značajnih žena naučnica, koje su zaslužne za velika svjetska otkrića.
Maria Curie
Kao prva žena u istoriji, koja je osvojila Nobelovu nagradu i jedina osoba, koja je osvojila dvije Nobelove nagrade u dvije različite discipline (hemija i fizika), poljsko-francuska fizičarka i hemičarka Maria Skłodowska Curie, jedno je od prvih imena koja nam padne na pamet kad se pomisli na žene u nauci. Kada su ona i njen suprug Pierre Curie otkrili radioaktivnost, to je zauvijek promijenilo način na koji su ljudi vidjeli svijet: odjednom se pokazalo da se energija može pojaviti kao čarolijom. Otkrila je i dva elementa – polonij i radijum, a element curium nazvan je u njenu čast. Prve svjetske studije liječenja tumora, odvijale su se pod njenom upravom i osnovala je Curie institute u Parizu i Varšavi, koji su do danas postali vodeći medicinski istraživački centri. Osim svojih nevjerovatnih pojedinačnih doprinosa, Marie Curie ostavila je i još jedno trajno naslijeđe – inspirisala je generacije žena da nastave sa svojim snovima o naučnom istraživanju i otkrivanju.
Mileva Einstein
Talentovana fizičarka, danas je najpoznatija kao prva žena čuvenog Alberta Einsteina, iako mnogi vjeruju da su njene zasluge mnogo veće u njegovim otkrićima, koja su promijenila svijet. Živjela je i ostala u sjeni slavnog naučnika, iako je njena uloga u razvoju Einstainove Teorije relativiteta ogromna. Život joj je donio mnoge izazove, a u njihovom braku nažalost nije bilo mjesta za dva genija. Do kraja života je gajila pokroviteljski odnos prema bivšem suprugu sa kojim je imala sina, a ostala je čist primjer na koliko frontova se žena mora boriti i dokazivati tokom svog života. Čovječanstvo možda nikada neće otkriti, kolike su tačno njene zasluge u naučnim otkrićima Alberta Einsteina, ali činjenica da su iza sebe ostavili jednu od najvećih naučnih teorija, dovoljna je da se Mileva nađe na ovoj listi.
Ada Lovelace
Ada Lovelace bila je engleska matematičarka, koja je živjela u 19. vijeku, a dobila je titulu prve programerke. Ona je prva prepoznala da “računarska mašina” ima potencijala pored čistog računanja. Njen doprinos počašćen je imenovanjem ranog programskog jezika, nazvanog “Ada”. U njenu čast slavi se datum – Dan Ade Lovelace, drugog utorka u oktobru. Zanimljivo je da je bila ćerka poznatog pjesnika lorda Byrona, a majka Anne Milbanke je iz straha da će Ada naslijediti lordov pjesnički temperament, odgajala ćerku po strogim pravilima i u režimu okrenutom nauci i matematici.
Rosalind Franklin
Kad je Rosalind Franklin 1952. snimila svoju Foto 51 – prvu fotografiju DNK – nije ni slutila da će postati središte naučne polemike. Fotografiju britanske hemičarke, podijelili su bez njenog odobrenja James Watson i Francis Crick, koji su radili na identifikaciji strukture DNK. Njena fotografija im je omogućila da zaključe da je DNK imala oblik dvostruke spirale; međutim, u svom radu o otkriću spomenuli su Franklin samo u fusnoti. Dok su Watson, Crick i Maurice Wilkins dobili Nobelovu nagradu 1962. godine za doprinos nauci, Franklin je preminula od raka četiri godine prije u 37. godini i nije imala pravo na nagradu. S obzirom na to koliko se često previđa njen doprinos otkrivanju tajni DNK, posebno u školama, njena priča ostaje jedan od najpoznatijih i najgrubljih primjera, kako ženskoj naučnici uskraćuju zasluge za njeno otkriće zbog seksizma i neravnopravnosti.
Chien-Shiun Wu
Kinesko-američka fizičarka, zaslužna je za opovrgavanje jednog od osnovnih zakona fizike, nazvanog očuvanje pariteta. Prije njenog rada, zakoni fizike glasili su da su se svi predmeti i njihove slike u ogledalu ponašali na isti način, simetrično, što znači da priroda nije mogla razlikovati desno i lijevo. Njena progresivna istraživanja, otkrila su da se tokom procesa radioaktivnog raspada identične nuklearne čestice, nisu uvijek ponašale simetrično. Takođe je radila na projektu Manhattan, pomažući u razvoju procesa odvajanja metala uranijuma i razvijajući bolje instrumente za mjerenje nuklearnog zračenja. Ona je 1973. postala prva žena koja je vodila Američko-fizičko društvo, a 1975. dobila je Nacionalnu medalju za nauku. Njena knjiga “Beta Decay” ostaje standardni udžbenik za studente nuklearne fizike.
